Thập kỷ trước, những “qui tắc bất thành văn” khi dựng PC gần như là chân lý: case càng to càng ngầu, RAID là chuẩn mực tốc độ, và phải có card âm thanh rời nếu muốn nghe ngon. Nhưng thời thế thay đổi — phần cứng tốt hơn, firmware thông minh hơn, SSD phủ sóng và nhiều thói quen cũ giờ trở nên thừa thãi hoặc phản tác dụng. Nếu bạn vẫn còn giữ những quan niệm này, hãy đọc ngay — cập nhật gấp trước khi lãng phí tiền và không gian.
1. Ưu tiên vỏ case khổng lồ — Thật sự cần thiết?
Một thùng máy cỡ lớn với ổ đĩa 5.25″, giàn gắn HDD dày đặc và quạt bên hông từng là biểu tượng “bá đạo”. Ngày nay, trend chuyển sang case nhỏ đến mid-tower: gọn, đủ chỗ cho mainboard và tản nhiệt, vẫn đảm bảo luồng khí tốt nếu thiết kế hợp lý. Nếu bạn build đúng mục đích (gaming/streaming) và lưu trữ chính bằng SSD, việc ôm đồm một chassis khổng lồ thường chỉ tốn không gian và tiền chứ không mang lại lợi ích đáng kể.
Case PC midi tower cũ màu trắng, biểu tượng phong cách build 2010s
2. Chi quá tay cho keo tản nhiệt đắt tiền — Hiệu năng có cải thiện?
Thập niên trước, việc chọn đúng loại thermal paste có thể hạ vài độ nhiệt. Tuy nhiên công nghệ keo tản hiện nay chủ yếu khác biệt ở độ bền và khả năng giữ hiệu năng theo thời gian hơn là delta nhiệt lớn. Những sản phẩm rẻ hơn vẫn đem lại hiệu quả làm mát đủ dùng; điều bạn cần ưu tiên hơn là cách bôi keo, lắp đặt tản nhiệt và luồng gió trong case.
3. Tẩy chay prebuilt — Đừng vội phán xét
Prebuilt từng bị gán mác “đắt và rẻ tiền” vì dùng linh kiện độc quyền. Giờ đây có nhiều hệ thống dựng sẵn chất lượng, đôi khi còn là cách duy nhất để sở hữu GPU hay cấu hình đặc biệt. Mua prebuilt có lợi thế tiết kiệm thời gian, bảo hành trọn gói và đôi khi giá thành hợp lý hơn khi linh kiện thiếu hàng trên thị trường. Dĩ nhiên, vẫn tồn tại những prebuilt kém — nhưng loại bỏ hoàn toàn prebuilt không còn là chân lý như trước.
ASUS ROG G22CH SFF PC nhỏ gọn, ví dụ prebuilt hiện đại cho game thủ
4. Né cập nhật BIOS — Nỗi sợ đã lỗi thời
Cập nhật BIOS từng là mạo hiểm: mất điện giữa chừng là bricked. Ngày nay UEFI ổn định hơn, nhiều bo mạch hỗ trợ Dual-BIOS và tính năng Flashback qua USB gần như loại bỏ rủi ro. Nhiều bản cập nhật mang sửa lỗi tương thích RAM, microcode CPU và cải thiện độ ổn định PCIe — những thứ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu năng và trải nghiệm chơi game. Đừng sợ update, nhưng hãy đọc changelog trước khi làm.
Mainboard Gigabyte với nút BIOS Flashback nổi bật, công cụ cập nhật an toàn
5. Mua HDD lớn cho thư viện game — SSD mới là vua
Năm 2015, HDD dung lượng lớn là lựa chọn bắt buộc vì SSD quá đắt. Bây giờ, SSD đã trở nên phổ thông và nhanh đến mức thay đổi hoàn toàn trải nghiệm: thời gian load, patch, shader compile đều tốt hơn rõ rệt trên SSD. Ổ HDD giờ chỉ phù hợp cho sao lưu hoặc lưu trữ lạnh; đặt game chính lên SSD — nhất là những tựa hỗ trợ NVMe — là tiêu chuẩn hiện nay.
Ổ cứng Seagate HDD 1TB, lựa chọn lưu trữ truyền thống đã lỗi thời cho game
6. Dùng card âm thanh rời — Onboard đã đủ ngon
Ngày xưa audiophile khuyên mua Sound Blaster và card rời vì onboard “ồn” và thiếu chính xác. Ngày nay bo mạch cao cấp tích hợp DAC và mạch âm thanh tách vùng, codec tốt (Realtek ALCxxx hay thậm chí ESS) khiến âm thanh onboard gần như không khác biệt trong nhu cầu gaming. Trừ khi bạn làm studio hoặc dùng thiết bị nghe chuyên nghiệp, chi thêm cho card rời không còn là ưu tiên hàng đầu.
Card âm thanh Creative Sound Blaster AE9, biểu tượng của thời card rời từng phổ biến
7. Chạy RAID trên hệ chính — Lợi ít hại nhiều
RAID 0 HDD từng là cách để “show off” tốc độ. Hiện tại một chiếc NVMe đơn lẻ vượt trội về tốc độ và độ ổn định so với RAID HDD phức tạp. Nếu mục tiêu là dự phòng, giải pháp tốt hơn là NAS ngoài chạy ZFS hoặc backup cloud thay vì cấu hình RAID trên máy chơi chính. RAID trên hệ chính dễ gây rủi ro dữ liệu phức tạp và không còn hợp thời cho gaming.
Hộp ổ cứng Ugreen HDD/SSD enclosure, ví dụ giải pháp lưu trữ ngoài nên cân nhắc thay vì RAID cục bộ
Kết luận — Cập nhật tư duy, tối ưu chi phí và hiệu năng
Công nghệ thay đổi nhanh — những thói quen “bảo thủ” khi dựng PC vài năm trước có thể khiến bạn tốn tiền, mất chỗ hoặc bỏ lỡ trải nghiệm tốt hơn. Tổng kết: ưu tiên case phù hợp, đầu tư SSD cho game, cập nhật BIOS khi cần, cân nhắc prebuilt hợp lý, và đừng lãng phí vào những phần cứng không còn mang lại lợi ích đáng kể. Bạn đã thử bỏ thói quen nào trong danh sách này chưa? Chia sẻ trải nghiệm của bạn và theo dõi để nhận thêm hướng dẫn build, tối ưu cho game thủ.
Tài liệu tham khảo:
- XDA Developers: bài phân tích về thói quen dựng PC cũ và lý do thay đổi
- Hình ảnh minh họa từ XDA (Wikimedia Commons, ASUS, Gigabyte, Seagate, Creative, Ugreen)
