Tôi đã gắn bó với VS Code nhiều năm vì tính đa năng và hệ sinh thái extension khổng lồ. Nhưng gần đây cảm giác “tiện lợi” ấy trở nên nặng nề: chậm, ngốn tài nguyên và đôi lúc phá vỡ nhịp code. Đó là lý do tôi quyết định rời bỏ vùng an toàn và thử Zed — trình soạn thảo mã nguồn mở viết bằng Rust, hứa hẹn “thay đổi cách bạn mở file”. Trong bài này tôi sẽ tường thuật ngắn gọn lý do chuyển và những điểm khiến Zed thực sự đáng thử ngay bây giờ.
Zed: cảm giác native và hiệu năng vượt trội
Zed không chạy trên Electron như VS Code — nó được xây dựng bằng Rust và tận dụng GPU để render. Kết quả là trải nghiệm “native” thật sự: phản hồi khi gõ phím gần như tức thời, kể cả trên file khổng lồ. Với tôi điều này quan trọng vì khoảng cách nhỏ nhất giữa ý tưởng và ký tự trên màn hình quyết định nhịp làm việc.
Khi đóng VS Code và mở Zed, quạt laptop im nhanh hơn; giao diện mặc định gọn, rõ ràng, ít rối rắm so với một VS Code đã cài cả đống theme và icon pack. Màu sắc, syntax highlight mặc định sắc nét và dễ chịu cho mắt — không cần cài cả tá extension chỉ để “cho đẹp”. Mục tiêu chuyển đơn giản: tốc độ và sự rõ ràng, và Zed làm được ngay từ đầu.
Giao diện khởi động Zed với bố cục gọn nhẹ và độ phản hồi cao
Tùy biến mạnh — không thua VS Code
Zed cho phép tùy chỉnh sâu qua Settings > Appearance; bạn có thể chỉnh mọi khía cạnh giao diện và hành vi editor. Người dùng VS Code lâu năm như tôi có thể đặt lại keymap về chuẩn VS Code, giữ nguyên phím tắt quen thuộc để điều hướng file và quản lý split-pane ngay lập tức.
Tính năng Vim mode được tích hợp sẵn và hoạt động mượt hơn nhiều so với các extension Vim trên VS Code, vì nó là phần native. Dù hệ sinh thái extension của Zed chưa bằng VS Code, nhiều tính năng từng yêu cầu extension trên VS Code giờ đã có sẵn trong Zed: tích hợp Git siêu nhanh, chỉnh sửa cộng tác realtime, và một số công cụ ngôn ngữ được cung cấp qua LSP mà không cần nạp hàng loạt extension. Về chất lượng, những extension bạn cài vào Zed thường có hiệu năng tốt, bảo mật cao và ít “rác” hơn.
AI tích hợp mượt mà, không như “ghép thêm”
Zed không gắn AI như một extension bổ sung — nó đưa AI vào lõi trải nghiệm. Agentic editing cho phép giao việc phức tạp cho agent, biến AI thành đồng đội thực thụ thay vì chỉ dự đoán từ tiếp theo. Tính năng text prediction ở mức hiển thị cả block mã sắp viết, so sánh được với những mô hình tốt nhất hiện nay.
Bạn còn có thể select đoạn mã và yêu cầu AI làm các tác vụ nhỏ, rất hữu ích khi muốn tái cấu trúc hoặc viết unit test nhanh. Ngoài AI, Zed có outline view, thao tác text/line mạnh mẽ, preview Markdown, khả năng chạy custom scripts để tự động hóa công việc lặp, và LSP tối ưu hóa intelligence mà không làm nặng hệ thống bằng từng extension riêng lẻ.
Cộng tác thời gian thực — mở là chia sẻ
Điểm làm tôi ngạc nhiên nhất là tính năng cộng tác real-time tích hợp sẵn. Không phải cài thêm plugin: mở command palette, chia sẻ workspace, gửi link cho đồng đội — họ click vào và đã vào ngay. Con trỏ của người tham gia di chuyển tức thì, không có độ trễ khó chịu vì lõi editor đã quá nhẹ và tối ưu.
Với Zed, chia sẻ phiên làm việc không làm khựng máy hay giật lag; trải nghiệm gần như đồng bộ cho tất cả người tham gia. Thêm nữa, Zed là mã nguồn mở — toàn bộ code có thể kiểm tra trên GitHub, tăng độ minh bạch và an tâm cho cộng đồng và những ai quan tâm đến bảo mật.
Chia sẻ workspace Zed: dễ, nhanh và mượt mà trong cộng tác nhóm
Tổng kết: Khi tốc độ quan trọng hơn “tất cả trong một”
Quyết định rời VS Code không đến từ một lý do duy nhất mà là tổng hòa: tốc độ, cảm giác native, AI tích hợp khôn khéo và cộng tác realtime làm việc. Zed chưa có hệ sinh thái khổng lồ như VS Code, và tôi đã phải học vài phím tắt mới. Nhưng cam kết cốt lõi của Zed — hiệu năng và sự tập trung — là chiến thắng rõ ràng cho những ai ưu tiên trải nghiệm mượt mà hơn số lượng tính năng.
Nếu bạn muốn bỏ bớt gánh nặng extension, phục hồi nhịp code và thử một workflow gọn nhẹ, hãy thử Zed. Còn nếu Zed không hợp, còn nhiều lựa chọn thay thế như Kate để cân nhắc.
Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn: bạn đã thử Zed chưa? Tính năng nào khiến bạn ấn tượng nhất?
Tài liệu tham khảo
- Zed chính thức: //zed.dev/
- Bài so sánh và nguồn ảnh: XDA Developers (reasons to use Zed instead of VS Code)
