Điện thoại thông minh quá tiện — nhưng cũng quá… gây nghiện. Bạn biết điều đó, nhưng mỗi lần rảnh là tay lại chạm vào màn hình, doomscrolling vô tận, video và thông báo kéo bạn về. Nếu muốn thực sự đặt điện thoại xuống để tập trung vào người thân, công việc hoặc đơn giản là nghỉ ngơi, đây là loạt chiêu mình đã thử và hiệu quả — nhanh, thực tế và dễ áp dụng. Từ “đặt chỗ cố định” đến “tự thưởng không dùng”, mỗi mẹo được tối ưu cho cuộc sống bận rộn của game thủ, người làm việc online và mọi người dùng smartphone.
1. Đặt điện thoại ở một chỗ cố định và tắt bớt thông báo
Cách nhanh nhất để ngừng lướt điện thoại: để nó không ở ngay tầm tay. Thói quen chạm máy thường đến khi có một khoảnh khắc chán — và tay bạn đã biết đường mở app.
Hãy chọn một vị trí ngoài khu vực sinh hoạt chính (kệ sách, ngăn tủ gần cửa ra vào), biết rõ nó ở đâu để phòng khi có việc khẩn, nhưng không để trong tầm với. Và tắt bớt tiếng ping — không phải mọi app đều cần thông báo tức thời. Facebook, Instagram hay Reddit có thể chậm vài giờ vẫn ổn. Giữ thông báo cho cuộc gọi hoặc tin nhắn quan trọng nếu cần.
Điện thoại đặt trên giá sách ngoài tầm với, giảm thói quen chạm máy
2. Đeo đồng hồ thông minh như “giải pháp an toàn”
Nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng đồng hồ thông minh giúp bạn bớt quay về điện thoại mỗi khi có ping. Không phải để bạn dùng smartwatch thay điện thoại, mà là để lọc thực sự quan trọng — cuộc gọi, tin nhắn gấp — khỏi những thông báo vô nghĩa.
Nếu lo smartwatch quá “mời gọi” với kho app, có lựa chọn nhẹ nhàng hơn như đồng hồ Pebble hiện đại hoặc các fitness band: vẫn nhận cảnh báo quan trọng mà không kéo bạn vào ứng dụng. Kết hợp với việc tắt thông báo trên điện thoại, đồng hồ là lớp lọc tuyệt vời.
Thông báo xuất hiện trên màn hình đồng hồ, giúp tránh việc mở điện thoại liên tục
3. Tự thưởng mỗi lần “không dùng” — cơ chế gamification
Con người vận hành bằng phần thưởng. Muốn bỏ thói quen mở máy, hãy thưởng cho việc không mở. Đặt mục tiêu: 2 giờ không chạm điện thoại — ăn một chiếc bánh; 4 giờ — một ly cà phê; 6 giờ — mua một cuốn sách. Hoặc dùng app chuyên dụng để “ghi công” việc không dùng, ví dụ Forest — app trồng cây khi bạn để máy yên; cây lớn dần nếu bạn giữ cam kết.
Việc nhìn thấy “khu rừng” của mình lớn lên là động lực trực quan và thú vị hơn mỗi lần xem thời gian sử dụng màn hình.
Biểu tượng cây trong app Forest, khuyến khích không dùng điện thoại để trồng rừng ảo
4. Tắt chế độ tiết kiệm pin để buộc “thời gian nghỉ” cho máy
Nghe nghịch lý, nhưng nếu điện thoại có thêm pin, bạn sẽ dùng nó lâu hơn. Tắt hẳn chế độ tiết kiệm pin nghĩa là máy cạn pin nhanh hơn — bạn sẽ phải cắm sạc nhiều, và cắm sạc nghĩa là điện thoại nằm ở chỗ khác, không phải trong tay.
Mẹo: cắm sạc ở phòng khác hoặc đặt trên bàn đầu giường, tạo “thời gian ngoại tuyến” bắt buộc. Ít thời gian trong tay = ít thời gian lướt.
Điện thoại đang cắm sạc trên bàn, tạo khoảng cách vật lý để giảm sử dụng
5. Bổ sung giải trí thay thế: sách, e-reader, tablet
Bạn dùng điện thoại vì… chán. Hãy chuẩn bị sẵn lựa chọn thay thế. Sách giấy, e-reader (như Kobo), tablet để xem phim khi nấu ăn — tất cả đều giảm khả năng bạn sẽ rút điện thoại ra giải sầu.
E-reader đặc biệt hữu dụng: đọc lâu, ít bị thông báo quấy rầy và tốt cho mắt hơn màn hình sáng. Một quyển sách hay hay một tạp chí trên sofa sẽ cứu bạn khỏi việc mở điện thoại vô nghĩa.
E-reader Kobo cầm tay, lựa chọn đọc thay cho lướt smartphone khi chán
6. Lấp đầy thời gian trống bằng sở thích mới
Thay vì ngồi lướt, hãy làm thứ có kết quả: đồ thủ công, knitting, sưu tập mô hình Warhammer, tập nhạc, nấu ăn thử món mới. Hoạt động tạo ra sản phẩm cuối cùng sẽ cho bạn cảm giác hoàn thành — khác hẳn cảm giác “nuốt” thời gian vô nghĩa khi lướt.
Nếu bạn dành thời gian cho một sở thích, ngay cả buổi tối trước TV, khả năng bạn rút điện thoại ra sẽ giảm mạnh.
7. Thử nghiệm, điều chỉnh, và tận hưởng sự khác biệt
Không có một chiêu hoàn hảo cho tất cả. Hãy thử từng mẹo, theo dõi cái nào hiệu quả với bạn và điều chỉnh. Biết mình đang “sao lãng” bằng việc đóng app rồi mở lại ngay lập tức là dấu hiệu cần can thiệp.
Điều cuối cùng: mục tiêu không phải cắt đứt hoàn toàn mà là dùng điện thoại có chủ ý hơn. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy cuộc sống có thể bớt bực bội, tập trung hơn và thậm chí… vui hơn.
iPhone trên nền trắng, tượng trưng cho khoảng lặng khỏi điện thoại và kiểm soát thời gian dùng
Kết luận — Bắt đầu hôm nay, nhỏ mà khác biệt lớn
Đặt máy ra khỏi tầm tay, lọc thông báo, đeo đồng hồ nếu cần, tự thưởng cho những khoảng thời gian không dùng, và thay thế bằng hoạt động khác — đó là bộ công cụ ngắn gọn nhưng mạnh mẽ. Thử từng chiêu, ghi lại tiến trình (app như Forest giúp bạn thấy “rừng” thành quả), rồi chia sẻ kết quả với bạn bè. Bạn sẽ ít dính màn hình hơn — và có nhiều thời gian cho điều quan trọng hơn.
Bạn đã thử chiêu nào rồi? Chia sẻ cảm nhận và mẹo riêng của bạn để cộng động gamethu.org cùng áp dụng!
Tài liệu tham khảo
- Forest — app khuyến khích không dùng điện thoại: //www.forestapp.cc/
- Tham khảo sản phẩm đồng hồ và e-reader (minh họa hình ảnh trong bài) từ nguồn ảnh gốc.
